تهویه سالنهای پرورش طیور:

تهویه سالنهای پرورش طیور: ً

تهویه و کنترل شرایط پرورش طیور (دما ،رطوبت، هوای تمیز) در صنعت پرورش طیور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دستگاه تنفس طیور به صورت لوله ای است و دارای انشعاباتی است که به کیسه های هوایی ختم میگردد وهنگام دم و بازدم تبادل گازها انجام میگیرد به همین علت راندمان تنفسی طیور تقریبا 2 برابر حیوانات دیگر می باشد . از طرف دیگر اخیرا با اصلاحات ژنتیکی که در نژادهای جدید انجام شده است رشد پرندگان افزایش چشم گیری پیدا کرده وتقریبا ظرف مدت 6 هفته وزن پرنده به پنجاه برابر خود میرسد. به همین علت تامین اکسیژن ودفع گازهای مضر در پرندگان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تهویه مناسب فقط جابجایی ساده هوا در سالن نمی باشد بلکه ایجاد شرایط مناسب از نظر تامین اکسیژن مورد نیاز پرندگان و دفع گازهای مضر در سطح بدن پرندگان نیز اهمیت دارد. تهویه مناسب یکی از ابزار مهم کنترل شرایط زیستی در سالن پرورش طیور است به همین خاطر تهویه پرورش طیور از اساسی ترین ارکان مدیریتی در فرم های پرورش طیور می باشد .

انواع سالن های اجرایی پرورش طیور و دام:

سالنهای باز پرورش طیور:
هوای درون سالنهای پرورش طیور باز از نظر دما، رطوبت و نور تابع شرایط محیطی بیرون سالن می باشد. طراحی سالنهای پرورش طیور بیشتر در مناطق آب و هوایی گرم و معتدل کاربرد دارد سقف سالنهای باز پرورش طیور از تابش مستقیم نور آفتاب و بارندگی در سالن جلوگیری می کند و معمولا دیوارهای جانبی به ارتفاع نیم تا یک متر از سطح زمین ساخته میشوند و بقیه آن توسط توریهای فلزی محصور میگردند. از معایب اینگونه سالنها این است که شرایط داخل سالن پرورش طیور قابل کنترل نمی باشد و تابع شرایط محیطی است از محاسن اینگونه سالنها این است که سرمایه گذاری اولیه کمتری جهت ساخت لازم دارند .

سالنهای بسته پرورش طیور:
در سالنهای بسته پرورش طیور شرایط داخلی سالن ازنظر تهویه، دما، نور و رطوبت قابل کنترل است.

تهویه سالنهای بسته پرورش طیور به دو صورت قابل اجراست:

الف – تهویه طبیعی پرورش طیور:

در این نوع تهویه از نیروهای طبیعی و آزاد نظیر صعود هوای گرم و جایگزین شدن آن با هوای سرد و همچنین جریان طبیعی هوا (باد) استفاده می شود و به این ترتیب هوای آلوده و کثیف سالن به خارج هدایت می شود. زمانی که دمای بیرون سالن پرورش طیور برابر با دمای مورد نظر داخل سالن پرورش طیور است می توان از سیستم تهویه طبیعی برای جابجایی هوا در سالن های با سیستم باز استفاده کرد. به منظور تهویه معمولاً از دریچه های سقفی یا پنچره در سالن پرورش طیور استفاده می شود. برای بهبود کیفیت تهویه معمولاً پنجره های جنوبی سالن را نزدیک کف (یک متری کف) و پنجره های شمالی را نزدیک سقف (نیم متری) در نظر می گیرند و ضروری است در این حالت نسبت سطح ورودی هوا به خروجی آن کمتر از 2 به 1 باشد. در ضمن اگر در منطقه باد وجود داشته باشد به تهویه سالن پرورش طیور کمک می کند . از محاسن این سیستم این است که تهویه بدون مصرف انرژی انجام می گیرد و سرمایه گذاری اولیه سیستم پرورش طیور نسبت به سیستم مکانیکی کمتر می باشد . از معایب این سیستم این است که تهویه سالن پرورش طیور متاثر از شرایط محیطی است و در شرایطی که احتیاج به تهویه مناسب و دقیق باشد و یا در شرایط آب و هوایی گرم کاربردی ندارد. توصیه میشود در مناطق گرم از سیستم تهویه مکانیکی پرورش طیور با وسایل خنک کننده استفاده گردد.
در صورت اجرای این سیستم تهویه پرورش طیور در یک سالن، چون حجم تهویه به میزان زیادی کاهش می یابد می توان سیستم پرورش طیور بازیابی گرما درتهویه، یا HRV را به راحتی و با هزینه کمی اجرا کرد به این صورت که در زمستانها، که هوای وارد شده به سالن باید تا حداقل 20درجه سانتیگراد گرم شود هوای گرم و آلوده درحال خروج از کانالهای کف سالن از داخل یک مبدل هوا به هوا، عبور کرده و گرمای خود را به هوای سرد و تمیز ورودی منتقل می کند.

ب – تهویه مکانیکی پرورش طیور:

در سیستم پرورش طیور با استفاده از انرژی، هوای سالن به جریان می افتد که سه حالت دارد:

تهویه مصنوعی با فشار منفی (مکنده) در پرورش طیور:

در سیستم تهویه پرورش طیور با فشار منفی یا سیستم مکنده، خروج هوای سالن از راه هواکش ها صورت می گیرد، و در اثر کاهش فشار هوای داخل سالن، هوای تازه به درون سالن پرورش طیور مکیده می شود. در سیستم پرورش طیور با در نظر گرفتن میزان هوای مورد نیاز نباید منافذ دیگری در سالن پرورش طیور وجود داشته باشد. عیب این روش این است که چون هواکش ها به طور مستقیم با هوای سالن پرورش طیور در تماس هستند، در این صورت امکان کثیف شدن و کاهش مدت زمان بهره دهی آنها وجود دارد. همچنین نوع، اندازه و محل قرار گرفتن ورودی هوا بایستی متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه و ظرفیت هواکش ها باشد. سیستم پرورش طیور در هوای سرد برای تأمین حداقل احتیاجات تهویه مورد نیاز پرنده استفاده می شود و در این شرایط تأمین هوای تازه و گرم از طریق کوره هوای گرم می باشد. حداکثر هوای مورد نیاز در سیستم تهویه فشار منفی 7-4 مترمکعب در ساعت برای هر کیلوگرم وزن زنده می باشد.

تهویه مصنوعی با فشار مثبت (دمنده) :
در سیستم تهویه با فشار مثبت یا سیستم دمنده، هوای تمیز به وسیله هواکش ها به طور مستقیم به داخل سالن پرورش طیور هدایت می شود که در اثر این عمل یک فشار مثبت (بالا) ولی خفیف ایجاد می شود و با این روش از ایجاد کوران در اثر وجود منافذ احتمالی جلوگیری می شود و امکان توقف حرکت هوا در سالن پرورش طیور از بین می رود. مزیت این روش است که هوای آلوده به گازهای سمی، رطوبت و گرد و خاک سالن بطور مستقیم با هواکش ها در تماس نیست و از طرف دیگر هوای ورودی می تواند قبل از ورود بر حسب نیاز، گرم، سرد، خشک، مرطوب و یا ضدعفونی شود، اما مشکل آن این است که در اثر فشار زیاد، هوای سالن پرورش طیور می تواند به محوطه های مجاور، منافذ و مصالح ساختمانی نفوذ کند و باعث ایجاد رطوبت و تخریب شود.

تهویه مصنوعی با فشار مساوی در پرورش طیور:
در این نوع تهویه هم ورود و هم خروج هوا بوسیله هواکش ها انجام می گیرد و مزیت ها و مشکلات دو روش قبل در خصوص این روش هم وجود دارد.

انواع تهویه مکانیکی پرورش طیور:

1. تهویه تونلی پرورش طیور:

این نوع تهویه در شرایط آب و هوای گرم استفاده می شود. و یکی از رایج ترین روش های تهویه سالن های پرورش طیور در ایران می باشد. در سیستم پرورش طیور هواده ها در انتهای آشیانه و هواکش ها در انتهای دیگر قرار دارند. هوا در طول آشیانه حرکت کرده و سپس خارج می گردد. در این سیستم پرورش طیور یک سرعت بالایی از حرکت هوا در طول سالن پرورش طیور ایجاد می گردد که در سطح مرغان 2 تا 4 برابر نسبت به سرعت هوا در تهویه عرضی می باشد.

در سیستم تونلی فن ها باید حداقل درهر دقیقه توانایی تعویض کامل هوای سالن پرورش طیور را داشته باشند تا هوا بتواند با سرعت 120 متر بر دقیقه (400 ft/min) از روی سر پرندگان عبور کند. این جریان هوا باعث خنک کردن پرندگان به میزان ºc 7-5 می گردد. در شرایط هوای گرم و خشک می توان از سیستم های تبخیرکننده آب، شامل استفاده از مه پاش و یا پوشال (Pad cooling)‌ برای خنک کردن پرندگان استفاده نمود.