ظرفیت تولید دانه در هر بوته اویارسلام زرد 420/2 بذر است و در هر گرم 263/5 بذر وجود دارد.

تکثیر رویشی علف هرز چند ساله اویارسلام از طریق اندام پایای غده صورت می گیرد. غده [1] اندامی تخصص یافته ، حاصل از تورم بخش زیر انتهایی ساقه زیر زمینی است.

 

ظرفیت بالقوه باززایی رویشی اویارسلام زرد 1918 گیاه جدید و 6864 غده حاصل از یک غده طی یک سال می باشد.

تأثیر تراکم بر تکثیر رویشی تک بوته

تأثیر تراکم بر مبنای وزن تک بوته کاملاً شناخته شده است. شکل زیر نشان می دهد که افزایش تراکم به طور آشکارا سبب کاهش تولید مثل رویشی اویارسلام ارغوانی می شود.

تأثیر تراکم بر تولید مثل رویشی در واحد سطح

طبق شکل ب تولید غده در گلدان های حاوی 25 بوته تقریباً دوبرابر گلدان با تراکم تک بوته بود. رابطه تولید مثل رویشی و تراکم در اویارسلام ارغوانی از رابطه مستقیم خطی شاخص رشد رویشی تبعیت می کند.اویارسلام با اولویت دادن به تولید واحدهای زایا، راهبرد r را برمی گزیندو

نور

کمیت نور

با توجه به وابستگی تولید کربوهیدرات به فتوسنتز، انتظار می رود که کمیت نور تأثیر مهمی بر تولید بخش های تکثیر رویشی داشته باشد. در واقع این موضوع در در شکل زیر نشان داده شده است. سایه اندازی تأثیر مستقیم خطی بر تولید غده اویارسلام زرد نشان داد. در شرایط حداکثر سایه اندازی هیچ غده ای تولید نشد. با توجه به این که رقابت برای نور در پی افزایش تراکم مورد انتظار است، در نگاه اول نتایج به دست آمده برای اویارسلام زرد در تناقص با نتایج مربوط به اثرات تراکم برای اویارسلام در بخش قبلی است. ولی در واقعیت امر چنین نیست. در مورد اثر سایه اندازی بر اویارسلام زرد، فرض شده است که تراکم ثابت است. بنابراین، نتایج ضرورتاً بیانگر اثرات سایه اندازی بر مبنای تک بوته می باشند. بر مبنای تک بوته، نتایج مشابه همان است که برای اویارسلام ارغوانی در شکل ب نشان داده شده است. تراکم گیاهی ثابت، بیشتر نمایانگر وضعیتی است که در شرایط مزرعه با آن مواجه هستیم، البته باید خاطر نشان نمود که تعداد گیاهان ممکن است در پاسخ به رقابت تغییر یابد.

تولید غده اویارسلام ارغوانی نیز نسبت به سایه اندازی حساسیت نشان می دهد. سایه اندازی 85 درصدی موجب کاهش 96 درصدی تعداد غده های این گیاه شد.

در اویارسلام ارغوانی و زرد، 85 درصد سایه اندازی به ترتیب سبب کاهش 65 و 55 درصدی متوسط اندازه غده ها شد. این نتایج در تبیین رهیافت های مدیریتی که در پی جلوگیری از تلفات مربوط به چنین گونه هایی هستند، کاربرد دارد؛ زیرا اندازه اندام رویشی، عمقی را که گیاه قادر به سبز شدن است، تحت تأثیر قرار می دهد.

کیفیت نور

علاوه بر کمیت نور، کیفیت آن نیز عاملی تدثیرگذار بر تولید اندام های تولید مثل رویشی است. نورهای سفید، قرمز و آبی مانع تشکیل ریزوم در اویارسلام ارغوانی شدند، در حالی که نور فروسرخ سبب تحریک تشکیل ریزوم شد. پوشش گیاهی، گرایش به پالایش نورهای سفید، قرمز و آبی دارد و به نور فروسرخ اجازه عبور می دهد. بنابراین، انتظار می رود تا حدودی، اثر کاهشی سایه اندازی بر تولید غده اویارسلام با استفاده از نور فروسرخ عبوریافته از تاج پوسه گیاهی و رسیده به گیاهان اویارسلام زیر اشکوب جبران شود. غنای نور فروسرخ ممکن است تا حدودی مسئول تولید مستمر اما محدود غده ها تحت شرایط افزایش تراکم باشد.

طول روز

مشاهده شده است که طول روز نیز تولید غده اویارسلام زرد را تحت تأثیر قرار می دهد. مطالعات حاکی از رابطه معکوس بین تشکیل غده و طول روز بوده و حداکثر تولید غده اویارسلام زرد در طول روزهای از هشت تا ده ساعت گزارش شده است. با افزایش طول روز، تشکیل غده کاهش یافت.

تغذیه

تأثیر عمومی افزودن کودها، به ویژه نیتروژن (N)، تحریک رشد رویشی در مقایسه با ذخیره کربوهیدرات است. بنابراین انتظار می رود که با افزایش حاصلخیزی (کوددهی) تولید اندام های پایای علف های هرز چندساله کاهش یابد. نتایج مربوط به اطلاعات افزودن نیتروژن در دسترس است، اما در مورد سایر عناصر غذایی اطلاعاتی در دست نیست.

نیتروژن در حقیقت تولید اندام های پایا را تحت تأثیر قرار می دهد. با وجود اختلاف زیاد آزمایش ها، کاهش تولید بخش های مختلف پایای مربوط به گونه های مختلف در پی افزودن نیتروژن، ثابت بود. مطالعات مربوط به اویارسلام زرد (شکل زیر) در گلخانه، جایی که غلظت نیتروژن در محلول هوگلند کنترل می شد، انجام گرفت.

در اویارسلام، ناحیه غده بنیادین همان ناحیه ای است که از آن ریزوم ها تولید می شوند (شکل اول). این ریزوم ها ممکن است به غده یا شاخساره تمایز یابند. عرضه کافی یا مازاد نیتروژن سطح مورد نیاز رشد رویشی را تعیین می نماید، از این رو عرضه نیتروژن، پشتیبان تمایز ریزوم ها به شاخساره است.

 

برهم کنش

بسیاری از مطالعات مربوط به اثرات منفرد بر تولید مثل رویشی مؤید نسبی بودن اثرات به جای مطلق بودن آنهاست. به عبارت دیگر درجه تأثیر به وسیله عامل یا عوامل دیگر تغییر می یابد. به همین دلیل در شکل قبل، مشاهده می شود که در دمای 21 سانتی گراد، در مقایسه با دماهای بالاتر تحت شرایط محدودیت نیتروژن، ریزوم های کمتری از اویارسلام به غده تمایز یافته اند؛ اما در سطوح بالای مواد غذایی چنین امری حادث نشده است.

هورمون های رشد گیاهی در تعامل با سایر عوامل، تولید غده اویارسلام را تحت تأثیر قرار می دهند. شکل زیر پیچیدگی این اثرات متقابل را نشان می دهد. با یادآوری شکل اول که ریزوم های توسعه یافته از غده های بنیادین اویارسلام زرد ممکن است به غده یا شاخساره تمایز یابند. تأثیر هر یک از متغیرها در شکل زیر {دوره روشنایی (ساعت hr)، اسید جیبرلیک (GA)، نیتروژن (N) و درجه حرارت (℃)} بر تمایز ریزوم ها، تحت تأثیر اثر متقابل آن عامل با سایر عوامل قرار می گیرد. بیشترین تدثیر نیتروژن در کوتاه ترین دوره روشنایی ظاهر شده است؛ در همین سطح نوری، جیبرلین ظاهراً اثر بازدارنده ای داشته است از قرار معلوم تحت شرایط طول روزهای بلندتر، جیبرلین اثر تحریک کنندگی داشته است. در کوتاه ترین دوره روشنایی، درجه حرارت تأثیر اندکی بر تمایز ریزوم ها به شاخساره برجای گذاشت. در طولانی ترین دوره روشنایی، با افزایش درجه حرارت، تمایز کاهش یافت. این قبیل روابط متقابل، راه های دستکاری محیط را برای کمک به مدیریت علف های هرز افزایش می دهد. آگاهی از این امر الزامی است که دستکاری انواعی از رشد ممکن است منتهی به نتایج متناقضی گردد. برای مثال، دستکاری در جهت تحریک رشد شاخساره ای، هرچند در کاهش آلودگی در سال آتی مؤثر استف اما سبب افزایش تعداد شاخساره های در حال رقابت با گیاه زراعی در فصل جاری می شود.

عمق مدفون سازی

شواهد زیادی مبنی بر رابطه مستقیم بین عمق مدفون سازی اندام های تولید مثلی در خاک و حفظ زیستایی[2] (بقاء) آنها وجود دارد.

زیستایی اویارسلام، بر مبنای رویش در مزرعه تا هفتم سپتامبر بعلاوه جوانه زنی غده های باقی مانده برداشته شده از خاک در آن تاریخ و جوانه زده در گلخانه، سنجیده شد. مدفون سازی در اعماق زیر 2 تا 5/2 سانتی متر سبب افزایش زیستایی شد (با افزایش عمق مدفون سازی، زیستایی غده های اویارسلام نیز افزایش یافت).

دما

اثرات عمق مدفون سازی بر درجه حرارت و رطوبت به سان عوامل سببی دلالت دارد. آزمون اثرات درجه حرارت بر غده های اویارسلام (شکل زیر الف) نشان دهنده حساسیت زیاد غده ها به درجه حرارت های پایین است. در درجه حرارت 4 درجه سانتی گراد زیر صفر، همه غده ها زنده باقی ماند، در حالی که در دمای 10 درجه سانتی گراد زیر صفر هیچ یک از آنها زنده باقی نماند. داده های درجه حرارت خاک در شکل زیر ب نشان می دهد که درجه حرارت خاک در منطقه چامباجین در ایالت ایلینویز آمریکا طی زمستان 1972-1973 در عمق دو سانتی متری خاک، چندین بار از آن دمای حداقل بحرانی فراتر رفته است. پایین ترین دمای ثبت شده در عمق 29 سانتی متری، در حدود 8 درجه سانتی گراد زیر صفر بود، در حالی که پایین ترین دمای ثبت شده برای عمق دو سانتی متری، در حدود 18 درجه سانتی گراد زیر صفر بود. باید خاطر نشان ساخت که در مقایسه با بسیاری بذور، غده های اویارسلام حساسیت نسبتاً بیشتری به درجه حرارت پایین دارند.

 

خشک شدگی

زیستایی غده های اویارسلام زرد در خاک خشک شده در معرض هوا خیلی سریع از دست.

برهم کنش عوامل

برخی مطالعات در مورد اثرات درجه حرارت و رطوبت، بیانگر وجود اثر متقابل بین این دو عامل است.

این رابطه برای اویارسلام زرد در شکل زیر نشان داده شده است. در دمای 4 درجه سانتی گراد در خاک خشک شده با هوا، هیچ یک از غده ها، زیستایی خود را حفظ نکردند. در دمای 22 درجه سانتی گراد، 20 تا 40 درصد بقاء وجود داشت، هرچند در خاک خشک شده با هوا، زیستایی بسیار کمتر از تیمارهایی بود که مقداری رطوبت وجود داشت. با توجه به شکل قبل خاطر نشان می شود که در دمای 4 درجه سانتی گراد کاملاً بالاتر از حداقل دمای بحرانی برای این قبیل غده هاست.

مدت زمان قرارگیری ریزوم ها یا غده ها در معرض دماهای کرانه ای خشک شدگی، نیز کاهش زیستایی را تحت تأثیر قرار می دهد. از شکل زیر چنین برمی آید که، خشک شدگی غده های اویارسلام زرد به مدت 3 هفته در دمای 4 درجه سانتی گراد تحت شرایط رطوبت نسبی 70 درصدی تأثیر اندکی بر درصد بقاء داشته، در حالی که تحت همین رژیم، با افزایش مدت خشک شدگی به 6 یا 12 هفته، درصد بقاء (زیستایی) به مقدار قابل توجهی کاهش یافته است.

اندازه غده یا ریزوم نیز ممکن است طول عمر آنها را تحت تأثیر قرار دهد، البته در این زمینه شواهد صریحی در دست نیست. غده های اویارسلام زرد با وزن متوسط 120 میلی گرم، مدفون شده در عمق 3/20 سانتی متری، 67 درصد بیش از غده های با وزن متوسط 50 میلی گرمی، شاخساره تولید کردند.

 

اهمیت نسبی تولید بذر در بقاء و پراکنش علف هرز چند ساله اویارسلام ارغوانی بعلت اینکه غالباً بذور نابارور هستند، پایین است و این امر از طریق اندام تولید مثل رویشی غده صورت می پذیرد.

تأثیر چیرگی انتهایی:

تأثیر بازدارنده جوانه ای روی جوانه دیگر، موسوم به بازدارندگی همبسته در بین بخش های باززایی رویشی علف های هرز رایج است.

اویارسلام زرد ازجمله گونه هایی است که وجود چیرگی انتهایی در آن به اثبات رسیده است.

تنظیم کننده های رشد

دوپژوهش انجام شده روی اویارسلام زرد منجر به حصول نتایج متناقضی شده است. تامبلسون و کومداهل (1961) مشاهده کردند که آبشویی غده ها با آب شرب سبب افزایش جوانه زنی به میزان10 برابر می شود که این موضوع گویای وجود بازدارنده های محلول در آب است. تامز و ایتز (1970) با تحقیق روی همین گونه نتایج متفاوتی به دست آوردند. بدیهی است که اخذ نتیجه گیری کلی درباره اثرات دقیق مواد تنظیم کننده رشد روی از سر گیری رشد منوط به انجام تحقیقات بیشتری در این زمینه است. البته به نظر میرسد که آبسیزیک اسید هورمون اصلی عامل خفتگی جوانه است و ظاهراً به طول روز حساسیت نشان می دهد. با کسب اطلاعات بیشتر این زمینه نیز ممکن است فرصت ها و امکاناتی برای ابتکار عمل در مدیریت علف های هرز چندساله فراهم آورد.

دگرآسیبی (آللوپاتی) در مدیریت علف هرز اویارسلام

اثرات دگرآسیبی علف هرز اویارسلام زرد بر رشد ذرت و سویا با استفاده از روش های غیر مستقیم، با هدف مرتبط ساختن اثرات دگرآسیبی با مقادیر زیست توده علف هرزی که بیانگر شرایط مزرعه است، مورد مطالعه قرار گرفت. برای بررسی اثرات دگرآسیبی اویارسلام روی این گیاهان زراعی، عصاره گیری با آب و اختلاط با محیط کشت داخل گلدان برای مقادیر مختلفی از غده ها و برگ های اویارسلام صورت گرفت. همان طور که در جدول زیر مشاهده می شود، نسبت 5/0 درصدی وزن غده ها به وزن شن چه به صورت مخلوط با خاک و چه به صورت عصاره محلول در آب سبب کاهش رشد ریشه سویا در گلدان در شرایط گلخانه ای شده است. این مقدار وزن غده، نمایانگر کمیت موجود در لایه 15 سانتی متری رویی خاک در ایالت ویسکانسین آمریکاست. از این رو، کاهش رشد ناشی از عصاره غده ها بیانگر بازدارندگی بالقوه ای است که می تواند از سوی اویار سلام در حال رشد همراه با سویا اعمال گردد. به عبارت دیگر، فرض بر این است که مواد سمی غده های اویارسلام تحت شرایط مزرعه ای مرطوب به داخل محیط خاک - ریشه سویا رها می شود.

 

دریان مطالعه همچنین معلوم شد که قرارگیری بذور گیاه زراعی در معرض بقایای اویارسلام قرار داده شده هم سطح با بذر گیاه زراعی در مقایسه با قرار گیری بقایا در زیر یا بالای بذر نسبتاً ممانعت رشدی بیشتری به بار می آورد (شکل زیر). این یافته حاکی از این است که عمق آمیختن پسماندهای علف هرز دارای خاصیت دگرآسیبی می تواند شدت اثرات دگرآسیبی را تحت تأثیر قرار دهد.

با وجودی که پژوهش های گلخانه ای روی اویارسلام اطلاعات ارزشمندی فراهم آورده، اما در تفسیر و مواجهه با دگرآسیبی، تظاهر اثرات در شرایط مزرعه از اهمیت بسیاری برخوردار است. تصور یکسان بودن نتایج به دست آمده در شرایط آزمایشگاهی با واقعیات سطح مزرعه فرض نامعقولی است. در حقیقت احتمالاً نتایج یکسان نخواهد بود. یکی از دلایل این موضوع این است که رقابت و دگرآسیبی در شرایط مزرعه ای به احتمال زیاد هر دو بر علف هرز و گیاه زراعی تأثیر گذارند. به نظر می رسد که تنش (رقابت) تأثیر بسزایی روی تولید مواد شیمیایی دگرآسیب دارد. علاوه بر این، هردو نوع دگرآسیبی حقیقی و تابعی ممکن است دخیل باشند. بنابراین، تعیین اهمیت دگرآسیبی در روابط علف هرز- گیاه زراعی مستلزم ارزیابی آن در شرایط مزرعه ای است.

راه ورود مواد شیمیایی دگرآسیب اویارسلام به محیط

آبشویی:

بارندگی، آبیاری یا شبنم سبب انتقال یا آبشویی[3] مواد شیمیایی دگرآسیبی می شوند که متعاقباً روی سایر گیاهان یا خاک نشست می کنند. این راه ورود مواد شیمایی دگرآسیب، عامل مهمی در روابط اکولوژی گیاهی محسوب می شود، زیرا به توسعه زمان و کمیت قرارگیری در معرض آنچه که مربوط به سایر راههای ورود است، کمک می نماید. به همین ترتیب مثال های زیادی درباره ورود به محیط از طریق آبشویی وجود دارد. آبشویی بقایای گیاهی روی خاک یا درون آن نیز می تواند سبب انتقال مواد شیمیایی دگرآسیب در محیط خاک شود. بازدارندگی ذرت و سویا از طریق آبشویی برگ ها و غده های اویارسلام از جمله مثال های این شیوه ورود مواد شیمیایی دگرآسیب است.

تأثیرپذیری علف هرز اویارسلام از عملیات تولید

در رابطه با تأثیرپذیری علف هرز اویارسلام از عملیات تولید ذکر این نکته حائز اهمیت است که در پی به کارگیری نظام شخم کاهش یافته (شخم جفاظتی) در نواحی تنسی، کارولینای شمالی، می سی سی پی و جورجیا در ایالات متحده جمعیت علف هرز اویارسلام افزایش یافت.