فرازهايي از مصارف ازن در صنايع غذايي و بسته بندي

فرازهايي از مصارف ازن در صنايع غذايي و بسته بندي

-مشخصات ازن : ازن كه فرم سه اتمي اكسيژن و قوي ترين اكسيد كننده و ضدعفوني كننده تجاري موجود است، باقيمانده اي از خود به جا نمي گذارد و به سرعت به اكسيژن دو اتمي بر مي گردد.

- نقش ازن در افزايش بهره وري محصولات كشاورزي :

ازنمي تواند بهره وري را با كاهش بار ميكروبي و ضايعات و در نتيجه، افزايش ماندگاري، بدون هيچ گونه باقيمانده شيميايي، افزايش دهد.

بعد از تائيديه FDA در سال 2001 ، تحول عظيمي در استفاده از ازن به صورت گازي يا محلول در آب براي كاهش بار ميكروبي ، ويروسي، قارچي يا تك ياخته اي در مواد غذايي به وجود آورد. لازم به ذكر است كه FSIS نيز استفاده از ازن را در مجموعه توليدات مواد غذايي، از جمله انواع گوشت، مجاز شناخته است. همچنين ديگر سازمان هاي تائيد كننده استفاده از ازن به صورت مستقيم در صنايع غذايي عبارتند از : آژانس حفاظت محيط زيست EPA ، سازمان سلامت شغلي آمريكا OSHA ، انستيتو ملي بهداشت و سلامت شغلي NIOS و همچنين معاونت غذا و داروي وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي ايران.

كاربرد ازن در صنايع غذايي :

از جمله موارد كاربرد سيستم هاي ضد عفوني با ازن در صنايع غذايي، مي توان به موارد زير اشاره كرد :

*ضدعفوني آب مورد مصرف در فرآيند ساخت مواد غذايي: با توجه به اينكه ضدعفوني كننده هاي متداول در صنايع غذايي، كلز، آب اكسيژنه، پرسيدين، هالاميد و ... مي باشند، ولي هيچ يك به تنهايي قادر به از بين بردن تمامي ميكروارگانيسم ها نيستند و با توجه به اينكه هر يك باقيمانده اي از خود به جا مي گذارند و مشكلاتي را به وجود مي آورند، با توجه به فناوري روز دنيا و ايجاد روش هاي نوين ضدعفوني كنندگي، در حال حاضر در سراسر دنيا در كارخانجات بزرگ صنايع غذايي و دارويي و نيز صنايع مربوطه، ازن به عنوان قوي ترين استريل كننده تجاري شده با قدرت اكسيد كنندگي 3 هزار بار سريع تر از كلر، مستقيماً از طريق غشاء وارد عمل مي شود و باعث از بين رفتن ميكروارگانيسم ها مي گردد.

*ضدعفوني هواي كليه سالن ها : قبل و بعد از ورود كارگرها به داخل سالن ، لازم است هواي سالن توليد و بسته بندي از هر نوع ميكروارگانيسمي عاري باشد كه ازن به راحتي با غلظت مشخص اين كار را انجام مي دهد.

*جلوگيري از ايجاد آلودگي هاي ثانويه از طريق هوا، توسط تونل هاي انتقال مواد غذايي :

*تامين آب فاقد آلودگي ميكروبي و شيميايي براي آبكشي نهايي ظروف بسته بندي، بطري ها و سيستم هاي CIP :

1-حجم آب مورد استفاده در قسمت شست و شو براي هر CIP

2- زمان شست و شو CIP قابل تنظيم

در اين روش ، ازن به صورت مداوم با غلظت بالا در آب تزريق مي شود. اين آب ازن دار به مدت 10 دقيقه سركوله مي گردد. بنابراين تمام خطوط توليد و سطوح انتقال در مدت 10 دقيقه استريل مي شوند. اين كار بلافاصله پس از اتمام عمليات فرآوري انجام مي گيرد.

مزاياي استفاده از اين روش :

1-از بين بردن باكتري ها، قارچ ها و بيوفيلم ها (باكتري هايي كه پوششي از مواد بر روي آنها قرار گرفته و داخل سيستم باقي مي مانند و با ضدعفوني معمولي از بين نمي روند)

2- كاهش مصرف آب به طور چشمگير با توجه به رطوبتي بودن محيط كه از دستگاه ازن ژنراتور مخصوص مكان هاي با رطوبت بالا استفاده مي شود، در اين سيستم، مدارهاي الكترونيكي و الكترود دستگاه، ضد رطوبت هستند. همچنين ورودي ازن ژنراتور، هواي فشرده و اكسيژن مي باشد.

3- حذف كليه محلول هاي ضدعفوني ، اعم از پرسيدين ، آب اكسيژنه ، كلر و ....

4- حذف آب داغ 90 درجه سانتي گراد كه به مرور زمان باعث از بين رفتن فيتينگ ها مي شود.

5- كاهش مصرف انرژي

6- كاهش زمان CIP (قسمت ضدعفوني)

7- كنترل اتوماتيك و ثابت ماندن قدرت ضدعفوني در طول CIP

8- توليد و بهره وري مداوم در محل و عدم نياز به خريد و نگهداري مواد

*جلوگيري از ايجاد آلودگي هاي ثانويه در مخازن نگهداري مواد غذايي

* ضدعفوني فويل هاي بسته بندي مواد غذايي

* بازيافت پساب دستگاه هاي شست و شو

* ضدعفوني سطح، كف سالن ها، شست و شوي PET و بطري ها

* ضد عفوني فضاها و سطوح

به گزارش خبرگزاري ايسنا و همچنين گروه بهداشت مواد غذايي دانشكده دامپزشكي دانشگاه شهيد چمران اهواز و ((ايان واتسون)) از دانشگاه گلاسكو انگلستان، گاز ازن به علت داشتن آثار سريع ، فوري، ارزان بودن و نيز به عنوان يك روش غيرحرارتي، مي تواند در صنايع غذايي براي ضدعفوني آب، انواع مواد غذايي ، سطوح يا ديگر تجهيزات و وسايل موجود در كارخانه هاي غذايي يا ديگر مكان ها به كار گرفته شود. هدف از اين مطالعه، بررسي امكان كاربرد ازن در كنترل برخي ميكروارگانيسم هاي مهم در مواد غذايي، از جمله استافيلوكوك ارئوس ليستريا مونوسيتوژتر، سالمونلاتيفي موريوم، ايكلاي و كمپيلو باكترژژوني كشت شده روي محيط كشت يا سطح مواد غذايي مختلف و مقايسه آنهاست.

به گفته محققان، با توجه به تاثير خوب گاز ازن در كنترل ميكروارگانيسم ها، مي توان از اين گاز در صنايع غذايي براي استريل كردن تجهيزات ، كارتن هاي بسته بندي، انواع مواد جامد و مايع، بالاخص ميوه جات و سبزي ها بهره گرفت. همچنين استفاده از ازن در عمل آوري و نگهداري مواد غذايي، سبب ايمني در تمام اتصالات زنجيره توليد مواد غذايي از عمل آوري تا مصرف مي شود. ضمن اينكه سبب افزايش عمر و زمان ماندگاري مواد غذايي مي گردد.

فوايد استفاده از ازن در زمان بسته بندي در صنايع غذايي و نقش آن در بازاريابي و توسعه صادرات : هدف از بسته بندي در هر شكلي كه باشد، جلوگيري از فساد مواد مغذي و افزايش ماندگاري محصول است كه براي اين كار مهم ، روش هاي متفاوتي تعريف شده اند.

از آنجا كه ازن با حذف كليه ميكروارگانيسم ها، سبب كاهش بار ميكروبي در محصول مي شود ، روي بوهاي نامطبوع كه اكثراً تركيبات حلقوي هستند نيز تاثير بسزايي دارد. اين سيستم، مولكول هاي بو را در هم مي شكند و بو را از محيط حذف مي كند. اثر دئودرانت (ضدبو) اين سيستم ها، روش مفيدي براي حذف بود و توليد اكسيژن خالص در محيط است كه موجب ايجاد محيطي با طراوت مي گردد. هنگام بسته بندي محصول، استفاده از ازن باعث حذف بوهاي نامطبوع و همچنين باعث شفافيت محصولات غذايي ، مثل گوشت ، قارچ، مرغ و ... مي شود.

ازن مي تواند ماندگاري را در زمان بسته بندي محصول با نابودي كامل كليه ميكروارگانيسم هاي باقيمانده شيميايي به بيش از 3 برابر افزايش دهد كه باعث حفظ طراوت رنگ ميوه جات، سبزيجات و ... مي شود. به طوري كه به جاي وكيوم نيتروژن در صنايع غذايي ، تاثير فوق العاده ازن در صادرات مواد غذايي، نقش بسزايي را ايفا مي كند.