کشاورزی ارگانیک -غذاهای ارگانیک(Organic farming-Organic foods)
تولیدات گواهی شده ارگانیک چه چیزهایی هستند؟
تولیدات ارگانیک گواهی شده باید تمام مراحل تولید بسته بندی و فرآوری را زیر نظر اعضای گواهی دهنده طی کرده باشند. و تولیدات توسط انجمن های گواهی دهنده برچسب دریافت کنند.به این نکته توجه کنید که برچسب ارگانیک باید در طول مراحل فرآیند و تولید رعایت گردد.
گواهي ارگانیک(organic certification) یعنی اینکه این محصول فرآیندهای ارگانیک را طی کرده. این برچسب اسم شرکت گواهی دهنده و نوع استاندارد آنرا مشخص کرده است .
برای آشنا کردن مصرف کنندگان، این برچسب می تواند بعنوان راهنما باشد. شرکت های گواهی دهنده به تمام مراحل تولید و فرآیند این محصولات نظارت دارند.
شرکت های گواهی دهنده در سراسر دنیا گسترده شده و اغلب آنها در کشورهای توسعه یافته هستند. استانداردهای داوطلبانه بین الملی مانند سطوح بین المللی سازمان بهداشت جهاني,(WHO) فدراسيون بين المللي محصولات ارگانيك (IFOAM) ,کمیسیون کدکس غذایی برای تمام تولیدات فرآیندها و برچسب ها راهنمای بین المللی تولید می کند و از تقلب و گول زدن جلوگیری می کند.
این راهنما مورد قبول تمامی اعضای کمیسیون کدکس غذایی می باشد. بخش خصوصی که راهنمای کدکس غذایی را ارزیابی می کند برای تولیدات ارگانیک و فرآیند آن IFOAM است.
راهنمای کدکس و IFOAM هر دو استانداردهایی برای تولید و فرآوری تولیدات کشاورزی ارگانیک و نهاده های مورد استفاده دارند که از جابجایی ، ذخیره سازی ، فرآیند ، بسته بندی و حمل ونقل و موادی که می توان در تولید این محصولات بکار برد شامل می گردد.
این قوانین بطور منظم بازبینی می گردند و در اختیار بازرسان گواهی دهنده قرار می گیرد.
استانداردهای اجباری بین المللی راهنمای کدکس غذایی و IFOAM دارای حداقل استانداردها برای کشاورزی ارگانیک هستند و قصد دارد که به راهنمایی دولتها و گواهی دهنده ها بپردازد بعضی از کشورها نیز مانند اتحادیه اروپا ، ژاپن ، آرژانتین و آفریقا دارای استانداردهای خاص خود هستند.
غذاهاي ارگانيك براي قلب بهترند
محققان آمريكايي مي گويند ميوه ها و سبزيجات ارگانيك در مقايسه با انواعي كه به روش هاي رايج رشد داده مي شوند براي سلامت قلب بهترند.
به گزارش بي بي سي ، نتايج يك مطالعه 10 ساله با مقايسه گوجه فرنگي ارگانيك با محصول استاندارد نشان داه است سطوح فلاونوئيد ها كه نوعي آنتي اكسيدان هستند در فرآورده ارگانيك تقريبا دو برابر است.
فلاونوئيدها تركيباتي هستند كه فشار خون را كاهش مي دهند و لذا از خطر بيماري هاي قلبي و سكته مغزي نيز مي كاهند.
محققان مي گويند علت اين تفاوت به نتيروژن موجود در خاك مربوط مي شود.
محققان دانشگاه كاليفرنيا ميزان دو فلاونوئيد به نام هاي quercetin و kaempferol در گوجه فرنگي خشك اندازه گيري كرده و دريافتند بطور متوسط ميزان اين دو در نمونه هاي ارگانيك گوجه فرنگي به ترتيب 79 و 97 درصد بيشتراست.
سطوح متفاوت فلاونوئيدها در گوجه فرنگي احتمالا به عدم حضور كود در كشاورزي ارگانيك مربوط مي شود. اين تركيبات به صورت يك مكانيسم دفاعي تحريك شده در اثر كمبود ماده مغذي مانند كمبود نيتروژن در خاك توليد مي شوند.
نيتروژن غير آلي موجود در كودهاي رايج براحتي در دسترس گياه قرار مي گيرند و بنابراين كود دهي زياد احتمالا باعث كاهش سطوح فلاونوئيدها مي شود.
غذاهاي ارگانيك
غذاهاي ارگانيك
غـذاهـاي ارگـانـيك به غذاهايي اطلاق مي گـردد كـه بـدون اســتفاده از آفـت كش ها و علف كش هـاي مصـنـوعــي و ارگانيسمهاي اصلاح شده ژنتيك توليد شده باشند.
معيار سبزيجات، ميوه ها و حبوبات ارگانيك:
1- خـاك ايمن: حداقل از 3 سال قبل از برداشت محصول، زمـين زراعــي نبايستي با آب فاضلاب آبياري شده باشد. خاك نيز بايد عاري ازاملاح سرب و كلرايد پتاسيم باشد.
2- عدم اصلاح سازي:هيچگونه مواد افزودني (مثل شيرين كننده ها و رنگ دهنده هاي مصنوعي)، پرتو دهي با پرتوهاي يونيزه كننده و اصلاح ژنتيك نبايستي در روند توليد محصول بكار رفته باشد.
3- ذخيره سازي و انبار مجزا: محصولات ارگانيك بايد از محصولات غير ارگانيك تفكيك شده و بطور جداگانه نگه داري شوند.
4- عدم استفاده از مواد شيميايي مصنوعي: عدم استفاده از تركيبات شيميايي مصنوعي نظير كودهاي شيميايي، آفت كشها، حشره كشها و علف كشها. (از 3 سال قبل از برداشت محصول)
معيار گوشت، شير، تخم مرغ و ديگر فرآورده هاي حيواني ارگانيك:
1- حيوانات ميبايستي حداكثر از روز دوم تولد به روش ارگانيك پرورش يافته باشند.
2- خوراك ارگانيك: تغذيه دام و طيور بايد 100 درصد از خوراك ارگانيك بوده باشد.
3- هيچگونه آنتي بيوتيك و هورمون نبايد استفاده شود.
4- حيوانات چرنده بايستي از مرتع مناسب برخوردار باشند. هر حيوان بايد از سرپناه، آب سالم، رژيم غذايي متعادل، هواي تازه، نور مستقيم آفتاب و فضاي كافي براي حركت برخوردار باشد.
5- ذخيره سازي و انبار مجزا: فرآورده هاي ارگانيك بايستي از محصولات غير ارگانيك تفكيك شده و جداگانه نگه داري شوند.
نكته:در كشاورزي سنتي از كودهاي مصنوعي و در كشاورزي ارگانيك از كودهاي طبيعي مانند كمپوست استفاده ميگردد.
نكته:در كشاورزي سنتي از آفت كشهاي مصنوعي و در كشاورزي ارگانيك از حشرات و پرندگان نافع، محدود كردن جفتگيري آفات، كندن علفهاي هرز و در صورت نياز از حشره كشهاي مجاز كشاورزي ارگانيك نظير اسيد بوريك براي كنترل و ريشه كن كردن آفات استفاده ميشود.
مضرات كشاورزي و محصولات تهيه شده به روش سنتي:
1- در كشاورزي سنتي و متعارف از بيش از 300 تركيب شيميايي خطرناك و مصنوعي نظير آفت كشها، علف كشها و كودهاي شيمايي بمنظور كنترل آفات و حشرات و حاصلخيز سازي خاك استفاده ميگردد كه بقاياي اين مواد پس از ورود به بدن ميتواند موجب مشكلات عديده اي گردد منجمله: بروزنقصهاي مادرزادي، تولد نوزاد با وزن كم، اختلال در سيكل ماهانه زنان، سقط جنين، بلوغ زودرس و يا دير رس، يائسگي پيش رس، تغيير در رفتار جنسي، كاهش تعداد اسپرم مردان، كاهش باروري و يا ناباروري، تغيير در سرعت متابوليسم، اختلال در سيستم غدد داخلي، ضعف عضلاني، كاهش حافظه، آسيب به سيستم عصبي و مغز، كاهش كارايي سيستم ايمني بدن و سرطانزايي. يافته ها حاكي از آنست كه 60 درصد سموم دفع آفات، 90 درصد قارچ كشها و 30 درصد حشره كشها سرطانزا ميباشند.
2- استفاده از كودهاي شيمايي و آفت كشها سبب آلودگي آب، خاك و هوا ميگردند.
3- استفاده بي رويه از كودهاي شيميايي و آفت كشها موجب ميشود تا آفتها نسبت به سموم مقاوم گرديده و آفتهاي جديدي نيز ظاهر گردند.
4- پرتو دهي محصولات يعني آنكه محصولات را در معرض ميزان كنترل شده پرتوهاي يونيزه كننده قرار ميدهند تا اينكه باكتريهايي نظير E.coli و سالمونلا نابود گرديده و درواقع محصولا را به اين طريق ضد عفوني ميكنند. كنترل حشرات و انگلها، افزايش ماندگاري و جلوگيري از جوانه زدن از ديگر علل پرتودهي محصولات غذايي ميباشد. اما اين پرتودهي موجب: 1-از دست رفتن ميزان اندكي از مواد مغذي محصولات ميشود. 2-هنگامي كه مواد غذايي پرتودهي ميشوند مواد شيميايي سرطان زايي بنام Cyclobutanones تشكيل ميگردد.
5- مهندسي ژنتيك و يا اصلاح ژنتيك محصولات به جداسازي، دستكاري و انتقال ژنها اطلاق ميگردد. در اين روش ژنهاي با خاصيت مطلوب از يك گونه جدا گرديده و به گونه هدف انتقال داده ميشود. بهبود كيفيت، افزايش توليد، ايجاد يك صفت مطلوب و مقاوم ساختن محصولات در برابر آفتها و تنشهاي محيطي از كاربردهاي مهندسي ژنتيك ميباشد. مضرات محصولات اصلاح شده ژنتيكي شامل بروز نقصهاي مادرزادي، كاهش طول عمر، افزايش حساسيت زايي مواد غذايي (بعلت تغيير در زنجيره پروتئينها)، فقر مواد مغذي، مقاومت آنتي بيوتيكي (احتمال دارد ژنهاي مقاوم در برابر آنتي بيوتيك ها به باكتريهاي بيماريزا در بدن منتقل گردد و يك بيماري جديد و مقاوم در برابر آنتي بيوتيكها ايجاد شود).
6- استفاده هورمونها در دام و طيور رشد آنها را تسريع كرده و فربه شدن آنها را سرعت ميبخشد. اما از ارزش غذايي آنها ميكاهد. آنتي بيوتيكها هم كه براي جلوگيري از بيمار شدن دام و طيور مورد استفاده قرار ميگرند ميتواند در انسان مقاومت آنتي بيوتيكي ايجاد كند.
نكته: از ميان مواد غذايي كه به روش سنتي عرضه ميگردند سيب، هلو، گلابي، سيب زميني، زردآلو، اسفناج، توت فرنگي، شليل،انگور، كرفس، تمشك و گيلاس بيشترين و كيوي، انبه، پياز، موز، بروكلي، گل كلم،آ ناناس، ذرت؛ نخود فرنگي، آوكادو، هندوانه، آلو و بادنجان كمترين آلودگي را به باقيمانده آفت كشها دارند.
فوايد زراعت ارگانيك:
1- در كشاورزي ارگانيك آب توسط مواد شيميايي آلاينده مانند كودهاي مصنوعي، آلوده نميگردد.
2- در كشاورزي ارگانيك تعادل اكوسيستم و حاصلخيزي خاك حفظ ميگردد. فرسايش خاك نيز تا 50 درصد كاهش مي يابد.
3- تنوع زيستي در زمينهاي زراعي ارگانيك 57 درصد بيشتر است. (به علت عدم استفاده از سموم آفت كش و علف كش)
4- كشاورزان در معرض سموم و آلاينده هاي كمتري قرار ميگيرند.
فوايد مصرف مواد غذايي ارگانيك:
1- ارزش غذايي بالاتري دارند. ميزان ويتامين C ، كلسيم، منيزيوم، آهن و فسفر در مواد غذايي ارگانيك بيشتر است.
2- مواد غذايي ارگانيك حاوي آنتي اكسيدان بيشتري ميباشند. در مواد غذايي ارگانيك آنتي اكسيدان Phenolic بيشتر يافت ميگردد (50 درصد بيشتر از محصولات غير ارگانيك). چراكه آفت كشهاي مصنوعي توليد اين مواد را در گياهان كاهش داده اما كودهاي حيواني و آلي بكار رفته در كشاورزي ارگانيك توليدآنها را افزايش ميدهد.
3- كمتر سمي هستند. محصولات ارگانيك سالم تر بوده و به بقاياي آفت كشهاي آلي كمتر آلوده ميباشند. همچنين اين محصولات فاقد افزدنيهاي غذايي بوده و طبعا سالمتر ميباشند.
4- خوشمزه و خوش طعم تر هستند. يكي از دلايل آن اين است كه محصولات ارگانيك پس از برداشت در مدت زمان كمتري بدست مصرف