سازمان مركزي دانشگاه آزاد اسلامي

دفتر مطالعات و آموزش نيروي انساني

                           

 

برنامه درسي:

 

بهره وري نيروي انساني

 

 

شناسه :8112

ويرايش– تيرماه 1387

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مشاوران برنامه:

 

-دكتر فتاح ناظم(عضو هيات علمي دانشگاه)

- دكترحسينعلي بهرام زاده(عضو هيات علمي دانشگاه )

 

 

 

 

 

تهيه و تدوين برنامه:

آزاده كريمي – كارشناس دفتر مطالعات و آموزش نيروي انساني

----------------------------------------------

دفتر مطالعات و آموزش نيروي انساني تلفكس: 22544471

 

بسم اله الرحمن الرحيم

 

فهرست

 

 

 

 

مقدمه :

 

    بهره وري نيروي كار عبارت است از نسبت خروجي كالا يا خدمات معين و يا ارزش پولي آنها به كار ورودي يا ميزان كاري كه براي توليد آن محصولات به كار گرفته شده است.    
    از آنجا كه شرط بقا و تداوم حيات هر سازماني در اين محيط متلاطم و آشفته، ارتقا بهـــــره وري است، و آنچه كه در افزايش بهره وري به احتمال زياد نقش بسزايي دارد، ساختار سازماني است، بديهي است كه ساختار، باتوجه به ويژگيهاي محتوايي، ابعادي و محيطي خود اثر قابل ملاحظه اي بر توسعه سازمان دارد، و درواقع آنچه سازمانهاي خلاق و بهره ور را از ساير سازمانها متمايز مي سازد، همين خصوصيات ساختاري است كه مناسب موقعيت و جايگاه آن است. به هرحال، كوشش درجهت ارتقا بهره وري سازمان، با توجه به ساختار و تشكيلات سازمان امكان كشف نارسائيهاي ساختاري نهفته در آن را فراهم ساخته و كاركنان را براي انجام موثر وظايف و اداره بهتر امور آماده مي سازد. پس ايجاد ساختار مناسب با موقعيت كنوني كه محيط همواره درحال تغيير مداوم است، مي تواند تاثير بسزايي در ارتقاي بهره وري داشته باشد. درنتيجه بين بهره وري، هماهنگي، تقسيم كار دقيق، گروه بندي صحيح وظايف و ساختار سازماني مناسب با شرايط موجود، كه درنهايت موجب به كارگيري تواناييهاي بالقوه و بالفعل افراد و كاركنان مي شود، يك رابطه مستقيم وجود دارد. هرچه با انتخاب صحيح و مناسب ساختار سازماني بتوان درصد بيشتري از اين تواناييها را به كارگرفت به همان نسبت مي توان بهبود بيشتري را انتظار داشت.

دفتر مطالعات و آموزش نيروي انساني

 

اهداف  دوره :

انتظار مي رود فراگيران در پايان دوره :

-با تعاريف و مفاهيم بهره وري نيرو انساني آشناشوند.

-روشهاي موثري در كار استفاده كنند كه ميران بهره وري را افزايش دهد .

- روش هاي اندازه گيري بهره وري نيروي انساني را بياموزند.

-عوامل موثر بر بهره وري را شناسايي نمايند.

 

شرايط شركت كنندگان :

-كليه كاركنان رسمي وقراردادي دانشگاه آزاد اسلامي

 

معيار هاي ارزشيابي:

-حضور منظم ومستمر در دوره

-پرسش هاي كلاس

- آزمون پايان دوره

 

مدت دوره :

8 ساعت

 

 

رئوس و سرفصل مطالب

 

بخش اول – تعاريف و مفاهيم

-         تعريف نيروي انساني

-         بهره وري چيست

-         معرفي عوامل اثر گذار بر بهره وري نيروي انساني

-         تشريح تكنيكهاي ارتقاي بهره‎وري هر يك از عوامل توليد

-         تشريح استراتژيها و رويكردهاي گوناگون براي ارتقاء بهره‎وري

-         سازماندهي فعاليتها بهبود بهره‎وري

 

بخش دوم - بهره‎وري منابع انساني

-         تعيين نيازهاي منابع انساني و الويت‎بندي آنها براي ارتقاء بهره‎وري

-         تشريح چگونگي ارتقاي سطح بهره‎وري از طريق بالندگي منابع انساني

-         تبيين نقش منابع انساني در ارتقاي سطح بهره‎وري يك سازمان

-         برنامه ريزي براي توسعه منابع انساني با رويكردهاي ارتقاي بهره‎وري

 

بخش سوم – بهره وري در سازمان

-         كارائي

-         ثمربخشي

 

بخش چهارم - عوامل موثر بر بهره‎وري

عوامل موثر بر بهره‎وري‎، به دو دسته عوامل دروني و عوامل بيروني تقسيم‎بندي شده‎اند:

 

عوامل دروني

اين عوامل از درون سازمان، نهاد يا هر واحد ديگري بر بهره‎وري تاثير مي‎گذارند. اين عوامل را مي‎توان به دو دسته جداگانه زير گروه‎بندي كرد.

-         عوامل سخت

-         عوامل نرم

نيروي انساني

-         انگيزش

-         آموزش

-         روش‎هاي كار

عوامل بيروني

عواملي هستند كه از محيط خارجي برفعاليت‎هاي داخلي محيط كار تاثير مي‎گذارند. اين عوامل در اختيار مدير دستگاه نبوده و بنابراين وي نمي‎تواند آنها را تغيير دهد ولي مي‎تواند آنها را بشناسد و اين شناخت در اتخاذ تصميم‎گيري‎هاي بهتر به وي كمك كند. مهمترين اين عوامل عبارتند از:

1-2- روند سرمايه گذاري

2-2- فعاليت‎هاي تحقيق و توسعه

3-2-عوامل فرهنگي، اجتماعي و جمعيتي

عوامل موثر بر بهره‎وري در دانشگاه

 

بخش چهارم – روش ها

-روش هاي مورد استفاده براي ارتقاء عملكرد كاركنان

-روش هاي مورد استفاده براي ارتقاء بهره وري نيروي انساني

 

بخش پنجم -ضرورت تدوين شاخص‏هاي بهره‎وري

1-      تصوير روشني از وضعيت سازمان ارايه كرد.

2-       وضعيت هرسال شاخص‏هاي بهره‎وري را با سال قبل مقايسه كرد.

3-      وضعيت هرسال شاخص‏هاي بهره‎وري را با ساير سازمان هاي مشابه مقايسه نمود.

4-       نقاط قوت و ضعف را مشخص ساخت.

5-      براي اصلاح و رشد و توسعه برنامه ريزي كرد.

6-      زمينه رقابت سالم بين نيروي انساني را بوجود آورد.

-      تعريف شاخص بهره‎وري

-      نحوه توزيع شاخص‎ها در بخش‎هاي مختلف

 

بخش ششم- تبيين شاخص‎هاي بهره‎وري و مباني تقويت آنها

منابع :

 

1 - استيفن پي رابينز، (تئوري سازمان)، ترجمه: سيدمهدي الواني و حسن دانايي فر، چاپ چهارم، انتشارات صفار، سال 1380

2 - سيدمحمد مقيمي، (سازمان و مديريت، رويكردي پژوهشي)، چاپ دوم، انتشارات ترمه، سال 1380

3 - ريچارد ال. دفت، (تئوري و طراحي سازمان)، ترجمه: علي پارسائيان و سيدمحمد اعرابي، دفتر پژوهشهاي فرهنگي، جلد اول، سال 1377

4 - ريچارد اچ.هال (سازمان، ساختار، فرايند و ره آوردها)، ترجمه: علي پارسائيان و محمداعرابي، چاپ اول، دفتر پژوهشهاي فرهنگي، سال 1376

 

5- ابطحي، حسين. بهره‌وري. انتشارات مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني. چاپ چهارم 1382.

 

6- ابطحي، سيدحسين و كاظمي، بابك. بهره وري. انتشارات موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني. چاپ چهارم 1382.

 

7- جان بلچر. راهنماي جامع مديريت بهره‌وري. ترجمه مديريت بهره‌وري بنياد.

8- جي‌اي‌باي‌هيل. بهره‌وري در اداره. ترجمه احمدرضا اشرف العقلائي. انتشارات بصير. چاپ اول1377.

 

9- خاكي، غلامرضا.مديريت بهره‌وري. انتشارات دانشگاه‌ آزاد اسلامي. چاپ سوم 1382.

 

10- خليلي شوريني، سهراب. بهره‌وري و فوايد آن. انشارات فيروزه. چاپ اول 1376.

 

11- طاهري،شهنام. بهره‌وري و تجزيه و تحليل آن در سازمانها. انتشارات هفتان. چاپ ششم 1383.

 

12-مديريت بهره‌وري بنياد. مفاهيم اساسي  بهره‌وري. انتشارات كارآفرينان. چاپ اول 1379.